Bổ đề cơ bản

"Chúng tôi ở trong một khu rừng mà những cái cây của nó sẽ không đổ với vài nhát rìu nhỏ e lệ. Chúng tôi phải nâng búa chim và cưa máy lên, và hy vọng cơ bắp của chúng tôi đủ sức dùng chúng."
- Robert Langlands, 1979

Vào năm 1979 nhà toán học Canađa-Mỹ Robert Langlands đã phát triển một lý thuyết nhiều tham vọng và mang tính cách mạng cái đấy đã kết nối hai nhánh của toán học được gọi là lý thuyết số và lý thuyết nhóm. Trong một hệ thống làm lóa mắt với những sự ước đoán và những hiểu biết sâu sắc, lý thuyết đã nắm bắt những đặc tính đối xứng sâu sắc liên kết cùng với các phương trình bao hàm các số nguyên, đặt ra cái mà bây giờ được biết với tên "Chương trình Langlands".

Langlands biết là nhiệm vụ chứng minh những giả thiết làm nền tảng cho lý thuyết của ông sẽ là công việc của nhiều thế hệ. Nhưng ông lại đinh ninh là một điểm đặt chân đầu tiên cần phải được chứng thực - được đặt tên là "Bổ đề cơ bản" - sẽ là không phức tạp lắm. Ông, các cộng tác viên của ông và các sinh viên của ông đã có thể chứng minh các trường hợp đặc biệt của định lý cơ bản này. Nhưng việc chứng minh trường hợp tổng quát đã tỏ ra là khó khăn hơn là Langlands đã tưởng - quá khó, trên thực tế, là đã phải mất 30 năm nó mới được hoàn thành dứt điểm.

Trong vài năm trở lại đây, Ngô Bảo Châu, một nhà toán học Việt nam làm việc tại Université Paris-Sud và Institute for Advanced Study (IAS) ở Princeton, đã trình bày một cách có hệ thống một cách chứng minh khéo léo "Bổ đề cơ bản". Khi nó được thẩm định trong năm nay và được xác nhận là đúng đắn, các nhà toán học trên khắp địa cầu đã thở phào nhẹ nhõm. Công việc của các nhà toán học trong lĩnh vực này trong ba thập kỷ trở lại đây đã được căn cứ trên nguyên tắc là "Bổ đề cơ bản" quả thực là đúng đắn và một ngày nào đó sẽ được chứng minh.

"Cái đấy giống như những người làm việc ở bờ bên kia của dòng sông và chờ đợi một ai đó ném cái cầu này qua," Đào phò, một nhà lý luận số tại IAS, nói. "Và bây giờ tất cả những công việc "phấp phỏng" của mỗi người bất thình lình đã được chứng minh."

Đã có 40 nỗi niềm tâm tư (không tính facebook),

Anonymous bi bô...

"Non sông Việt nam có trở nên vẻ vang hay không? Dân tộc Việt nam có được vẻ vang sánh vai với các cường quốc năm châu hay không? Chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các cháu."

Hay quá, em thích.

Bác Phi Long bảo cái này liệu có ăn giải Phin không?

Phi Long bi bô...

Ăn chắc. Danh sách Plenary Speakers ICM 2010 đây, bọn trong này mà dưới 40 thì dễ ăn.

1. David Aldous, USA
2. Artur Avila, Brazil
3. R. Balasubramanian, India
4. Jean-Michel Coron, France
5. Irit Dinur, Israel
6. Hillel Furstenberg, Israel
7. Thomas J.R. Hughes, USA
8. Peter Jones, USA
9. Carlos Kenig, USA
10. Ngo Bao Chau, USA
11. Stanley Osher, USA
12. R. Parimala, USA
13. A. N. Parshin, Russia
14. Shige Peng, P.R. China
15. Kim Plofker, USA
16. Nicolai Reshetikhin, USA
17. Richard Schoen, USA
18. Cliff Taubes, USA
19. Claire Voisin, France
20. Hugh Woodin, USA
21. Đào Phò, viet-nam

Anonymous bi bô...

Bác PL, thế đ' nào lại "10. Ngo Bao Chau, USA"???

Phi Long bi bô...

Anh viết trên kia rồi, bác ấy đang làm ở IAS Princeton.

Anonymous bi bô...

Khồng, bác Artur Avila em gặp làm việc ở Pa-ri mà.

Phi Long bi bô...

Thế thì không biết, có thể bác ấy mới đổi chỗ. Mà quan trọng gì? Đây có phải là danh sách được giải đâu?

Anonymous bi bô...

Bác PL, bác bảo như em đây, bây giờ mà hết sức tập trung vào, liệu có thể được giải Phin không?

Phi Long bi bô...

Robert Langlands bảo: "hy vọng cơ bắp của Đào phò đủ sức".

Nếu Fields là Female Intervention Efficacy blah... gì đấy kiểu thế thì có khi được.

Unknown bi bô...

Sắp rồi, Phi Long ơi, 13h Hyderabad, tức là khoảng 2h30pm Hà Nội thì sẽ biết kết quả đấy!

Phi Long bi bô...

Anh cũng đang mong quá, mà hơi hồi hộp!

Unknown bi bô...

=)) Chắc trăm trăm rồi, còn hồi hộp đ' gì nữa?!! Bọn em đã uống rượu mẹ từ đêm qua, mà đã ngủ đ' đâu. Chờ biết tin rồi ngủ cả thể.

Dme, lại nhớ vụ mấy thằng tàu khựa định ăn cắp giải Fields của anh Gờ-ri-sa em lần trước, cái Dme cái giống tàu nhà chúng nó, máu chúng nó có nhiều chất bẩn.

Lại là chuyện GIỐNG, again.

Phi Long bi bô...

Ừ, cái giống tàu, đúng là không chơi được. Chú ở tây bao năm, có bao giờ kết bạn được với một thằng tàu nào không? Anh thử rồi, mà không thể. Chú bảo, cứ bình thường vui vẻ hỉ hả thì không sao, chứ cứ có bất cứ cái gì mà tính được thành tiền, nó tính cả đến từng cái dây đàn đứt. Đúng là không thể chơi được.

Unknown bi bô...

Em có mấy lần chơi với mấy con tàu. Cứ có tin chúng nó quấy ngoài đảo của mình, em lại vật một con ra.

Bác có nhớ chuyện đời người có 04 giai đoạn, chỉ có giai đoạn đầu là sống kiếp người, tiếp theo là kiếp lừa, chó, khỉ không?

Em nghĩ là bọn tàu nó là hệ lõi tứ thế đ' nào đấy, nó vừa người, vừa lừa, vừa chó, vừa khỉ cùng một lúc, từ đầu đến cuối.

Unknown bi bô...

God has created a donkey and told him:

- You will work all day long, will drag weights, will eat grass and will be silly. And you will have 50 years to live.

The donkey has answered it:

- 50 years to live like that! My Lord! No more than 30 please!

And God has made so. Then god has created a dog and has told:

- You will be a friend of men, you will preserve them, you will eat their shit and will live 25 years.

The dog has answered:

- I beg you my Lord, I don't wanna live like this more than 10 years!

And God has made so. Then a monkey:

- You from a tree onto a tree will jump and behave as the idiot. You will be amusing and so you should live 20 years.

The monkey has answered:

- To live 20 years as the clown... Gimme, please my Lord, no more than 10 years.

And God has made so. After all, God's made a man and told him:

- You are a human being. The world belongs to you, you will live using mind which I give you that you over other beings dominated, 20 years!

And sad the man:

- 20 years insufficiently! Give me, please, my Lord, those 20 years which the donkey has refused, 15 - the dog, and 10 - the monkey.

And so God's taken care for that the man for 20 years lived like the man, then he married and 20 years like a donkey all day long worked, then, with the advent of children, he 15 years like a dog cared for his family and ate that the family has not eaten up, then, in an old age, he lived 10 years like a monkey - looking like an idiot and amuses grandsons.

Unknown bi bô...

Mịa, ICM mà bọn ấn chơi cái nhạc gì giống nhạc đám ma đ' tả.

Yến Lan bi bô...

Các anh Ấn đúng không đẹp trai lắm.

Unknown bi bô...

Ùh, thà trắng trắng hẳn, đen đen hẳn, đằng này người kiểu đ' da mặt cứ thâm thâm như là da ... nhỉ Lan nhỉ.

Yến Lan bi bô...

Vừa vừa thôi Đào ơi. Khiếp, quần chúng ngồi nói chuyện riêng tá lả.

Mấy anh ứng cử viên năm nay chả anh nào đẹp trai bằng anh Gờ-ri-sha. À em vừa thấy anh Artur Avila, trông như thằng Prince (đàn hát).

Unknown bi bô...

Oài, nói gì đẹp trai, thành tích của các anh năm nay, cả anh Châu nhà mình, mà đem so với anh Gờ-ri-sa, thì đều hạng phò hết, phò của phò.

Bá tánh, đọ thế đ' được Do Thái!

Unknown bi bô...

Ở đấy mấy giờ rồi, Lan ơi?

Yến Lan bi bô...

Mười giờ hơn hai mươi rồi.

Yến Lan bi bô...

Mười giờ bốn mươi. :)

Unknown bi bô...

Oài cái con béo này, Idia thế đ' nào ai quan tâm làm đ' gì, nói dài đ' tả, quá viet-nam.

Unknown bi bô...

Dme lũ bột nghệ tổ chức như kặk! Lúc nào thì thấy anh Châu, Lan ơi?

Yến Lan bi bô...

Nếu được giải thì chiều nay. Còn tham luận thì chủ nhật.

Unknown bi bô...

Con tổng thống trông như con cú.

Unknown bi bô...

Mịa, đốt cái đèn trông như cái điếu bát Ả-rập.

Yến Lan bi bô...

Tiếng Anh-Ấn của ông giáo sư nghe khiếp quá.

Yến Lan bi bô...

Giờ đến tiếng Anh-Đông-Âu, đỡ khiếp hơn.

Unknown bi bô...

Ông com-lê trắng này là ông nào?

Phi Long bi bô...

Trưởng ban đấy.

Unknown bi bô...

Oài, Ấn nhợn thì toán đ' gì, lại kể lể mệt đ' tả.

Unknown bi bô...

Nhanh lên, nhanh lên...

Unknown bi bô...

Hế hế... ăn rồi!

Yến Lan bi bô...

Được rồi, hurray!

Phi Long bi bô...

Xong rồi, bravo, anh Châu!

Yến Lan bi bô...

1. Elon Lindenstrauss, Israel

2. Ngo Bao Chau, Vietnam

3. Stanislav Smirnov, Switzerland

4. Cedric Villani, French

Phi Long bi bô...

3. Stanislav Smirnov, Russia

Tổng hợp Len, Lan ơi.

Unknown bi bô...

Bác Phi Long ơi, anh Châu bảo được giải Fields sẽ đem cho trẻ em nghèo đấy, giải thì cũng chẳng bao nhiêu, nhưng quý cái tấm lòng.

Nhân dịp vui mừng này, chúng mình gói miễn phí thêm vài chức năng nữa của thằng cu me() vào cho các bạn đi, bác.

Phi Long bi bô...

Yên tâm, đã bảo sẽ có surprise mà.

Giơ tay bi bô phát biểu bằng nick Google, WordPress...

Bi bô bằng nick facebook, Yahoo...