3 vị Bộ trưởng và những câu hỏi không thể trả lời

Đào Tuấn

Theo blog ĐT 

“Một giường ghép nhiều bệnh nhân, chỉ chừa một lối đi rất nhỏ nhưng vẫn không đủ chỗ nên nhiều bệnh nhân phải kê giường ra ngoài hành lang để nằm”- đây là thực tế ở Bệnh viện Ung bướu mà ĐBQH Đồng Hữu Mạo đã nhắc tới trước nghị trường.

“Có phải đất nước chúng ta quá nghèo nên không có tiền để xây bệnh viện đủ chỗ cho bệnh nhân?”, ông Mạo nêu câu hỏi. Và sau đó trả lời bằng một câu hỏi khác “Ai cũng thấy các cơ quan công sở nhà nước được xây dựng khang trang. Nhiều công sở sang hơn cả khách sạn hạng sang”.

Nghe ông Mạo, lại nhớ đến hai chữ nguy nga “lộng lẫy như cung điện” mà Chủ tịch Hội đồng Dân tộc vừa tháng trước đã dùng khi phàn nàn về những cái công sở.

Tại sao ngân sách khó khăn đến mức đầu tư cho bệnh viện cũng phải cắt giảm mà công sở “nguy nga như cung điện”.
Câu hỏi này, thưa Chủ tịch Phước, thưa ĐBQH Mạo, người dân có muốn cũng không thể trả lời, dù thực tế, họ là người đóng thuế, gom góp mồ hôi nước mắt để xây nên những cái “cung điện” đó.

Nhắc đến thuế, lại bật cười trước khi hay tin một quan chức ngành thuế tuyên bố “đang thực hiện ký cam kết “không tham nhũng” trong toàn cán bộ, viên chức”.

Thế là sau khi Bộ trưởng Đinh La Thăng, trong một phiên họp Chính phủ thẳng thắng nói về tình trạng “cưa đôi thuế”, một trong những nguyên nhân khiến ngân sách thất thu trầm trọng. Ngành thuế ngay lập tức trả lời bằng một thái độ “bức xúc” với một câu trả lời tỉnh queo, rằng “làm gì có chuyện đó”, rằng chúng tôi đã có “thư ngỏ” trực tiếp gửi cho các DN. Và bây giờ, na ná như một lời thề không tham nhũng.

Ngành thuế có thể coi đó là một câu trả lời. Nhưng đối với nhân dân, những người đóng thuế để nuôi sống cán bộ thuế, quyết tâm chính trị và những lời cam kết sao mà giống chuyện chém gió vỉa hè. Chém xong, gió thổi, và mọi sự lại hòa cả làng. Rất đơn giản là người ta không thể chống tham nhũng chỉ bằng việc kêu gọi đối tượng tiềm năng phải hứa, phải thề.

Nhưng câu hỏi lớn nhất, khó nhất mà dân chúng phải nghe, và phải tự trả lời, là tự sự cực kỳ thẳng thắn của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch đầu tư Bùi Quang Vinh.

“Tài nguyên lớn nhất của Việt Nam là con người. Nhưng chúng ta đã khai thác tài nguyên này thế nào? Tôi là Bộ trưởng, muốn nhận một cháu học tiến sĩ giỏi đang làm bên ngoài 50 triệu đồng/tháng, tôi nghĩ về Bộ, cậu ấy sẽ làm thay được việc của nhiều người khác. Nhưng tôi không nhận được vì không trả lương như vậy được, và nếu tôi cho nghỉ việc mấy người kém để tuyển cậu ấy vào thì tôi sẽ bị kiện ngay”.

Ông Vinh, một trong những Bộ trưởng có số phiếu tín nhiệm cao nhiều nhất, đã thẳng thắn ngay cả trong cách thừa nhận sự bất lực. Một sự thẳng thắn hiếm hoi nhưng cần thiết.

Người dân đã được nghe nói về tình trạng 30% công chức “sáng cắp ô đi tối cắp ô về”. Ngay sau đó, họ được Bộ trưởng Nội vụ khẳng định “Chỉ 1% công chức không hoàn thành nhiệm vụ”. Và bây giờ thì đến câu chuyện những người kém cũng không thể “đuổi” được, không phải vì sợ bị kiện, mà vì cơ chế cán bộ khiến cho một vị Bộ trưởng cũng có thể bị kiện nếu đuổi một người kém.

Những người người kém, trong tình trạng “sinh đẻ vô kế hoạch” khi, nói như ĐBQH Trần Du Lịch: “Chúng ta đẻ ra quá nhiều ghế, từ tất cả các nơi, bộ máy phình ra không ngân sách nào chịu nổi”, hay như ĐBQH Danh Út: Không còn bộ nào chỉ có 4 thứ trưởng như quyết định 36 của Chính phủ, có bộ có đến 9 thứ trưởng, 4 bộ có 7 thứ trưởng, 9 bộ có 6 thứ trưởng, 7 bộ có 5 thứ trưởng.

Chính cái bộ máy cồng kềnh, với những không ít nhân tố “kém” và “dốt”- chữ dùng của Bộ trưởng Vinh, đã sinh ra tình trạng kém hiệu quả, lãng phí cán bộ, không kích thích lao động, và đó là cái “nhân” của quả “vung tay quá trán” trong chi tiêu.

“Bộ máy nhà nước xây dựng chính sách mà cán bộ dốt, không thu hút được người tài thì làm sao có chính sách tốt được”- Bộ trưởng Vinh nói và dường như ông đã phần nào trả lời những câu hỏi cho ngành thuế, cho xây dựng cơ bản, bằng cách đặt một câu hỏi lớn vào chính sách cán bộ.

Chỉ tiếc là đồng bào cử tri thì không thể trả lời giúp cho Bộ

(Bài viết của tác giả Nguyễn Quang Lập)