
ĐỖ NAM TRUNG VỪA HỌP GIA ĐÌNH
Tối nay Đỗ Nam Trung họp gia đình.
- Tình hình kết quả bầu cử đến giờ phút này là tôi hết hi vọng nắm quyền thêm một nhiệm kì nữa. Qua bầu cử thì thấy rõ là gia đình ta có nhiều thế lực thù địch. Vì vậy hôm nay tôi họp để cùng bàn bạc xem ta sẽ định cư ở nước nào.
Cả nhà lặng phăng phắc. Mọi người cùng suy nghĩ.
Bà vợ lên tiếng:
- Định cư ở châu Âu thì không thể. Vì châu Âu khi hết chức vụ quyền hạn là coi như hết sạch. Ở Trung Đông chiến tranh liên miên. Nga, Trung quốc & Cu Ba là đối thủ. Các nước khác đa nguyên đa đảng cãi nhau chí choé không ổn định chính trị.
Người con gái xinh đẹp của bà vợ thứ hai có ý kiến:
- Theo con ta nên định cư tại Việt Nam. Con theo Ba sang Việt Nam rồi con biết. Ở Việt Nam là nơi đáng sống nhất. Hơn nữa đất nước đó họ quí trọng lãnh đạo. Dù về hưu rồi nhưng có việc gì đều được mời. Được xin ý kiến. Ai ai cũng cố gắng giữ cho mình chữ Nguyên. Mất chữ Nguyên là coi như mất hết. Thậm chí nhiều người về hưu còn có xe phục vụ riêng, bác sĩ riêng, bảo vệ riêng. Một đất nước phải nói là rất nhân văn.
Cậu con trai vợ đầu góp thêm:
- Con cũng đồng ý là định cư tại Việt Nam. Người Việt Nam rất yêu quí Ba. Đợt bầu cử vừa qua trên mạng xã hội có đến 98% người Việt mong muốn Ba đắc cử. Ba sang đó định cư thỉnh thoảng đi đây đi đó có khi còn được giới thiệu là Nguyên Tổng thống Hợp Chủng quốc Hoa Kỳ.
Vợ Đỗ Nam Trung ái ngại:
- Sang Việt Nam tôi sợ nhất là cái tính cách của ông. Ăn nói phát biểu thì vô tội vạ. Tính khí thất thường coi ai chả ra gì. Thích gì cứ thế làm. Việt Nam người ta dân chủ. Mọi việc dân biết dân bàn dân kiểm tra. Ông không thay đổi người ta sẽ ghét.
Đỗ Nam Trung ngắt lời vợ:
- Bà không phải lo. Tôi sẽ gắng làm người tử tế. Việt Nam về hưu rồi họ cũng dặn dò nhau về gắng làm người tử tế đó sao?
Cô con gái xinh đẹp quyến rũ người luôn được mệnh danh là cố vấn của Đỗ Nam Trung ở nhà Trắng lên tiếng:
- Gia đình ta thống nhất sẽ định cư ở Việt Nam. Nhưng vấn đề quan trọng là bây giờ chưa ai có Quốc tịch.
Cả nhà oà lên. Bà vợ mỉa mai Đỗ Nam Trung:
- Tôi dặn ông rồi phải lo đi cái quốc tịch khi thất cơ lỡ vận. Ở Việt Nam chỉ mới ông Nghị quèn thôi mà họ đã biết lo xa. Ông chủ quan khi nước sôi lửa bỏng mới nhảy.
Đỗ Nam Trung trầm ngâm.
Không biết vì sao mà bây giờ người viết sai chính tả nhiều quá. Có thể là ngày nay, mạng xã hội, Facebook phổ biến nên người ta viết nhiều, sử dụng nhiều nên mới lộ ra việc viết sai chính tả chăng?
Cũng có thể nhà trường hiện nay không chú trọng việc dạy viết đúng chính tả cho học sinh? Cũng có thể bây giờ người ta ít đọc sách, bởi đọc sách cũng là một cách rèn luyện viết chính tả cho đúng?
Mà cũng có thể thời hiện đại người ta phát âm sao thì viết ra vậy nên chữ nghĩa ngọng nghịu là lẽ đương nhiên? Và cũng có thể vì tất cả những lý do ấy.
Chỉ cần lướt các bài viết và comment ở trên mạng, ta có thể tìm thấy vô vàn lỗi chính tả. Lỗi nhẹ thường thấy là sai hỏi ngã. Lỗi này thì quá phổ biến, đến độ người ta có thể bỏ qua.
Nhưng bây giờ thì khác rồi, người Bắc nói chớt, nói ngọng nhiều quá và đem cái chớt, cái ngọng ấy vào bài viết, nói sao viết vậy. Trân trọng viết là chân chọng. Trả treo viết là chả cheo. Cho nên viết là cho lên. Lịch sử viết là lịch xử...nhiều lắm kể không hết.
Cứ tưởng người ít học thì viết sai nhiều lỗi chính tả, nhưng không phải thế. Học sinh cấp 3, sinh viên Đại học cho đến giáo viên, Cử nhân, Thạc sĩ, Tiến sĩ cũng viết sai chính tả tùm lum. Lãnh đạo cũng mắc không ít lỗi chính tả khi viết. Ngay đến giáo viên dạy môn Văn trong các trường học cũng viết sai chính tả. Nhà văn, nhà thơ, nhà báo cũng đầy lỗi chính tả.
Một bài văn hay, một bài báo tốt, một câu comment thú vị mà nhiều lỗi chính tả thì bài văn ấy, câu comment ấy giảm biết bao giá trị. Nhiều khi cứ tự nghĩ không biết giờ trong nhà trường ở môn Tiếng Việt, môn Văn học, người ta dạy học trò những gì nhỉ?
Nếu giả như chiếc đồng hồ là tâm hồn ông thì Trê-khốp là người thợ chữa đồng hồ. Bởi chỉ người làm công việc ấy mới biết rành rõ bộ máy của chiếc đồng hồ, phân biệt được mỗi một bộ phận và cái bánh răng cưa của nó làm việc ra sao.
TRÊ-KHỐP VỚI CỖ MÁY THỜI GIAN
( Bài của báo EL PAIS- Tây Ban Nha)
Trê-khốp luôn luôn đột nhập vào bên trong của các sự kiện để kể cho chúng ta nghe về hoạt động của bộ máy kia và điều gì đang diễn ra với một vật thể rồi một lần cũng phải chết, vì vậy chừng nào còn sống thì phải làm gì đây để lấp đầy khoảng trống rỗng của thời gian.Nhà xuất bản Paginas de Espuma hiện đang bắt tay vào việc cho ra mắt độc giả, với sự biên tập của nhà nghiên cứu văn học Paul Viejo, toàn tập truyện ngắn của Trê-khốp chia ra làm 4 tập, mỗi tập 1,2 ngàn trang. Tập đầu gồm 240 truyện thuộc giai đoạn sáng tác đầu tiên của ông.
Trê-khốp không chỉ là nhà văn mà còn là bác sỹ, và ông đã sử dụng sự hiểu biết về mặt y học của mình để miêu tả các tác phẩm của ông. Ông sinh năm 1860 tại Taganrog, cho công bố truyện ngắn đầu tiên của mình lúc ông 20 tuổi. Từ thời điểm đó ông viết văn cho tới khi nhắm mắt. Ông mất vì bệnh phổi vào năm 1904 tại thành phố Badenveiler. Toàn bộ truyện ngắn và truyện hài ông viết cho tới năm 1882 đều được công bố dưới bút danh. Chỉ từ năm 1883 nhà văn mới bắt đầu ghi tên thật của mình. Tác phẩm đầu của ông mang tựa đề “Những chuyện kể của Melpomena” xuất bản vào năm 1884. Trong truyện vừa “Ba bông hoa vàng” đề cập tới những ngày cuối đời của nhà văn Nga- Raimond Karver, bày tỏ những ý kiến của chính nhà văn sau chuyến thăm Tolstoi.Bởi vì Trê-khốp không được “mắt thấy tai nghe” nên nhà văn buộc phải miêu tả các nhân vật của ông “ yêu, lấy vợ, sinh con và chết. Và cả trò chuyện với nhau như thế nào”.
Trong công việc chuẩn bị xuất bản toàn tập truyện ngắn của Trê-khốp, Paul Viejo coi nhiệm vụ chủ yếu của mình là truyền cho bạn đọc Tây Ban Nha khả năng theo dõi một cách trình tự thời gian tiểu sử sáng tác của Trê-khốp. “Cuối cùng thì bạn có thể quan sát sự thay đổi trong sáng tác của nhà văn; sự chuyển dịch của một tác giả có danh tiếng mà những tác phẩm nổi tiếng của ông gợi lên sự khâm phục ở chúng ta. Vâng, trong bộ tuyển có những truyện trước đó chưa từng được công bố, đặc biệt là những tác phẩm được ông viết ra ở buổi đầu sáng tác của mình”, nhà nghiên cứu văn học Paul Viejo giải thích.
Theo lời người biên tập, gần 60 truyện ngắn hầu như trước đây chưa bao giờ được dịch qua tiếng Tây Ban nha. Cũng có thể con số ấy lên tới 90, bởi rất khó tin ai đã dịch một trong những truyện ngắn mà Trê-khốp gửi cho tạp chí. Bởi vào thời kỳ đó Trê-khốp buộc phải viết mỗi truyện theo yêu cầu của nhà xuất bản với dung lượng chỉ 15 dòng. Vậy sẽ chuyển ngữ ra sao đây? “Nhiều tác phẩm của nhà văn được dịch qua tiếng Tây Ban Nha, thay vì đặt hàng một bản dịch mới gần 650 truyện để đưa vào 4 tập, chúng tôi quyết định đồng thời sẽ kể về lịch sử việc dịch Trê-khốp sang tiếng Tây Ban Nha. Kể về những phiên bản dịch đầu tiên giới thiệu Trê-khốp với rộng rãi bạn đọc, kể về những người tiếp nối sau này và những ai bắt tay vào công việc ấy mới đây, trong số này có tôi”
Khi biên soạn giáo trình Văn học cho thiếu nhi, phần văn học dân gian, tôi có nói đến thể loại ngụ ngôn. Nhưng tôi cũng rào trước, rằng ngụ ngôn không là folklore đích thực. Ngụ ngôn mang tính trí tuệ hàn lâm hơn là tính chất bình dân.
Về nguồn gốc, thể loại này ra đời từ các triết gia cổ đại nhưng khuyết danh hoặc mang danh một ông nào đó kể lại.
Thời cổ có hai loại triết học: tư duy siêu nghiệm và thường nghiệm. Loại thứ nhất thuần túy trừu tượng. Loại thứ hai thể hiện suy tư về cuộc sống qua quan sát và trải nghiệm của cá nhân rồi đi đến bài học chung cho cả cộng đồng. Trong phép loại suy đơn giản của logic hình thức, ngụ ngôn thường sử dụng hình tượng loài vật như một ẩn dụ về một triết lý. Điều này làm cho ngụ ngôn khác biệt với truyện loài vật.
Ngụ ngôn không lấy loài vật làm đối tượng miêu tả (đặc điểm tự nhiên và mối tương quan với xã hội con người) như truyện loài vật, mà chỉ dùng cái tên loài vật như một phương tiện minh họa cho bài học triết lý, còn gọi là hình tượng giả trang. Cho nên hình tượng của ngụ ngôn không là hình tượng trực quan sống động mà là hình tượng của suy tư trừu tượng, tức vẫn đi đến siêu nghiệm như triết học thuần túy.
Cho nên có loại ngụ ngôn trẻ em tạm hiểu được, và có loại trẻ em không thể hiểu được. Loại hiểu được là những truyện đơn giản nằm trong tiềm năng và phạm vi trải nghiệm của trẻ. Còn loại không thể hiểu được là những truyện hoàn toàn thuộc trải nghiệm của người lớn.
Trải nghiệm của người lớn rất phức tạp khi con người phải đối mặt với bao nhiêu vấn đề của cuộc sống: dối trá, lọc lừa, thủ đoạn… Những truyện này nếu áp đặt cho trẻ em, không chỉ trẻ em không thể hiểu được mà còn tác động ngược.
Do tính chất hàm ẩn rất trừu tượng của hình tượng giả trang, cho nên cái sai, cái xấu bị phê phán, giễu cợt trong ngụ ngôn nhiều khi như ma nhập trực tiếp vào trẻ em làm cho trẻ em tự đồng hóa mình với nhân vật. Không chừng trẻ em thấy lười biếng, lừa lọc, dối trá… tốt hơn là thật thà, siêng năng...mà với giới hạn lứa tuổi ấy, kể cả giới hạn của giờ học chữ, thầy cô rất khó nói sao cho chúng hiểu.
Tôi hiểu những người soạn sách Tiếng Việt 1 cải cách muốn tích hợp học chữ với học trải nghiệm cuộc sống qua ngụ ngôn, nhưng sự tích hợp ấy là vội vàng và hoàn toàn sai lầm. Không nhất thiết phải biến trẻ mới 6 tuổi thành người lớn nhanh, vì như vậy là giết chết tuổi thơ hồn nhiên của con trẻ. Mà sự lớn nhanh theo tác động tiêu cực từ trong những mẩu chuyện như vậy thì là một thảm hoạ của xã hội.
![]() |
(phụ đề Việt) |
Thuở nhỏ và thời niên thiếu, hẳn bạn đã một lần lật giở những trang truyện ký thác nhiều ước vọng, nhiều mộng mơ “Cánh buồm đỏ thắm”. Tác phẩm của Aleksanrd Grin đấy!
NGƯỜI KỂ CHUYỆN CỔ TÍCH
PAUTOVSKY
Trong đời mình, nhà văn Grin- Aleksandr Stepanovist Grinnhevsky lưu lại một số ngày và chết cũng tại Crưm- cũ.
Grin- con người với số phận nặng nề, truân chuyên đã tạo ra trong những câu chuyện kể của mình một thế giới chưa từng có, đầy ắp những điều hấp dụ, những mối quan hệ giữa người và người tuyệt vời, những ngày hội hè ở biển không thể quên. Grin- một người kể chuyện cổ tích nghiệt ngã mà cũng là một nhà thơ của những eo biển và những nơi neo đậu các con tầu. Những chuyện kể của ông khiến đầu óc lắc đảo nhẹ nhàng bởi mùi thơm của những bông hoa tươi vừa bung nở và những ngọn gió buồn vừa thoáng thổi qua đâu đây.
Trong suốt đời mình hầu như Grin sống tại các khu nhà trọ, trải qua công việc lao động cực nhọc mà rẻ tiền; nghèo túng và không bao giờ được ăn no. Ông từng là thủy thủ, phu bốc vác, người dọn dẹp trong nhà tắm công cộng, nhưng trước hết ông là người không thành đạt. Cái nhìn của ông ngây thơ và trong trẻo, hệt như ở một chú bé. Ông không lưu tâm tới thế giới xung quanh và lúc nào cũng như sống giữa các đám mây, những bờ sông, bãi biển vui vẻ, nhộn nhịp.
Chỉ vào những năm cuối đời, trước khi xuôi tay nhắm mắt, trong chữ nghĩa, trong các câu chuyện kể của ông, lần đầu tiên Grin mới để ý tới những gì gần gụi trong cuộc sống của chúng ta.
Chất lãng mạn của Grin giản dị, vui vẻ, lấp lánh sáng. Chất lãng mạn ấy đánh thức trong con người ta khát vọng được sống một cuộc đời muôn màu muôn vẻ, được thả sức phiêu lưu và “xúc động cao cả “ với những cuộc đời vốn chỉ giành riêng cho các nhà thám hiểm, đám thủy thủ lênh đênh trên các đại dương và người nào ưa thích lang thang đây đó. Chất lãng mạn ấy dấy lên nhu cầu được nhìn thấy và được hiểu biết toàn bộ hành tinh này. Lòng mong ước ấy mới cao thượng và tuyệt đẹp làm sao. Grin đã thỏa mãn ước nguyện ấy bằng tất cả những gì ông đã viết ra.
Ngôn ngữ của ông lấp lánh sáng. Lật từ trang này qua trang khác tôi tình cờ gặp được mấy trích đoạn sau:
“Đâu đó tít cao trên đầu một viên đạn lạc rít gió từ giọng kim chuyển qua giọng trầm lặng lẽ lao nhanh, để vẽ một đường vòng cung rồi rơi vô hại trên bãi cát cạnh một chú kiến đang bận rộn, âu lo kéo lê theo mẩu cây rất cần thiết với chú”.
“Anh ta lắng nghe người lính kèn biểu diễn.Đó là thứ thi ca kỳ lạ của cuộc đời lính, khúc bi ca của những làng quê bị bỏ lại phía sau lưng, sự thảm sầu của những chiếc lưỡi lê đã được chuốt sạch
Chekhov không chỉ là nhà văn mà còn là bác sỹ, và ông đã sử dụng sự hiểu biết về mặt y học của mình để miêu tả các tác phẩm của ông. Ông sinh năm 1860 tại Taganrog, cho công bố truyện ngắn đầu tiên của mình lúc 20 tuổi. Từ thời điểm đó ông viết văn cho tới khi nhắm mắt. Ông mất vì bệnh phổi vào năm 1904 tại thành phố Badenveiler.
ANTON CHEKHOV “GIÀU” HƠN CHÚNG TA BIẾT
(Bài của báo “EL PAIS “ - TÂY BAN NHA)
Nếu giả như chiếc đồng hồ là tâm hồn ông thì Chekhov là người thợ chữa đồng hồ. Bởi chỉ người làm công việc ấy mới biết rành rõ bộ máy của chiếc đồng hồ, phân biệt được mỗi một bộ phận và cái bánh răng cưa của nó làm việc ra sao. Chekhov luôn luôn đột nhập vào bên trong của các sự kiện để kể cho chúng ta nghe về hoạt động của bộ máy kia và điều gì đang diễn ra với một vật thể rồi một lần cũng phải chết, vì vậy chừng nào còn sống thì phải làm gì đây để lấp đầy khoảng trống rỗng của thời gian.Nhà xuất bản Paginas de Espuma hiện đang bắt tay vào việc cho ra mắt độc giả, với sự biên tập của nhà nghiên cứu văn học Paul Viejo, toàn tập truyện ngắn của Chekhov chia ra làm 4 tập, mỗi tập 1,2 ngàn trang. Tập đầu gồm 240 truyện thuộc giai đoạn sáng tác đầu tiên của ông.
Chekhov không chỉ là nhà văn mà còn là bác sỹ, và ông đã sử dụng sự hiểu biết về mặt y học của mình để miêu tả các tác phẩm của ông. Ông sinh năm 1860 tại Taganrog, cho công bố truyện ngắn đầu tiên của mình lúc 20 tuổi. Từ thời điểm đó ông viết văn cho tới khi nhắm mắt. Ông mất vì bệnh phổi vào năm 1904 tại thành phố Badenveiler.
Toàn bộ truyện ngắn và truyện hài ông viết cho tới năm 1882 đều được công bố dưới bút danh. Chỉ từ năm 1883 nhà văn mới bắt đầu ghi tên thật của mình. Tác phẩm đầu của ông mang tựa đề “Những chuyện kể của Melpomena” xuất bản vào năm 1884. Trong truyện vừa “Ba bông hoa vàng” đề cập tới những ngày cuối đời của nhà văn Nga-Raimond Karver, bày tỏ những ý kiến của chính nhà văn sau chuyến thăm Tolstoi.Bởi vì Chekhov không được “mắt thấy tai nghe” nên nhà văn buộc phải miêu tả các nhân vật của ông “yêu, lấy vợ, sinh con và chết. Và cả trò chuyện với nhau như thế nào”.
Trong công việc chuẩn bị xuất bản toàn tập truyện ngắn của Chekhov, Paul Viejo coi nhiệm vụ chủ yếu của mình là truyền cho bạn đọc Tây Ban Nha khả năng theo dõi một cách trình tự thời gian tiểu sử sáng tác của Chekhov. “Cuối cùng thì bạn có thể quan sát sự thay đổi trong sáng tác của nhà văn; sự chuyển dịch của một tác giả có danh tiếng mà những tác phẩm nổi tiếng của ông gợi lên sự khâm phục ở chúng ta. Vâng, trong bộ tuyển có những truyện trước đó chưa từng được công bố, đặc biệt là những tác phẩm được ông viết ra ở buổi đầu sáng tác của mình. Nhà nghiên cứu văn học Paul Viejo giải thích.
Lao Ta
Trước khi bị kỉ luật, từ ông Lê Thanh Hải đến hàng chục cấp dưới của ông ở thành phố Hồ Chí Minh, đều nói như thánh về sự liêm khiết, về tận trung tận hiếu với đất nước, về sự chuyên cần trong việc học tập đạo đức lối sống Hồ Chí Minh, về gần dân, thân dân, vì dân… Không ít lời của các ông nhanh chóng thành tít một bài báo, thành khẩu hiệu, kiểu như khuôn vàng thước ngọc, để dạy dân. Nhưng rồi khi tội lỗi của các ông bị phanh phui, thiên hạ mới ngộ ra, đó đều là lời của lũ quan tham, những kẻ chuyên hành nghề cướp bóc táng tận nhất.
Khi chưa vào tù vì đút túi ba triệu Mỹ kim tiền hối lộ (thiên hạ còn lâu mới tin chỉ có ba triệu), ông Nguyễn Bắc Son, với vẻ mặt của một cán bộ hết lòng phụng sự tổ quốc, đã đăng đàn nghiêm khắc cảnh báo những kẻ lên mạng xã hội nói xấu lãnh đạo (trong đó có ông) và đòi trừng trị nghiêm khắc những kẻ như vậy. Rồi thiên hạ cũng được thấy, tại thời điểm ông phát biểu những lời đe dọa ấy, ông đã xấu và đáng kinh tởm đến mức không ngôn từ nào diễn tả nổi một phần sự nhơ nhuốc của ông.
Ông Trương Minh Tuấn, được tiếng "con nhà gia giáo" thì “khiêm tốn” hơn khi chỉ lấy có 200.000 Mỹ kim vì cứ nghĩ đó là quà mừng lên chức? (cũng không ai tin con số này) Và có lẽ còn chút ý thức về liêm sỉ nên ông chỉ dạy chung chung các nhà báo cảnh giác với diễn biến hòa bình của các thế lực thù địch, chống tự chuyển hóa… mà không lên mặt đạo đức như các bậc đàn anh. Liệu còn thế lực thù địch nào có khả năng tàn phá đất nước này hơn bản thân ông?
Mấy tướng cướp trưởng thành từ ngành công an, khi bị tuyên án tù thì còn diễn kinh hơn. Ông nào cũng áp tay lên ngực, nước mắt lưng tròng thề bồi thống thiết là trong tim các ông chỉ có dòng máu cộng sản tuôn chảy, luôn một lòng một dạ theo đảng… phục vụ nhân dân!
Đám quan đầu tỉnh của Đà Nẵng, trước khi bị móc họng nôn ra không biết bao nhiêu là nhà công vụ và đất, toàn cướp của người nghèo, các ông đều được biết đến (qua những lời phát biểu) như những cán bộ đạo đức sáng ngời.
Một vài đại quan được quỷ thương móc hầu kéo về trả Diêm vương trước khi lộ ra chân tướng là những kẻ đạo đức giả lớn nhất kể từ thời các vua Hùng lập nước!
Mới nhất là trường hợp ông Nguyễn Đức Chung. Báo chí lần này, chắc được bật đèn xanh, nói toạc ra những liên quan của ông đến ba vụ án, toàn loại động trời. Đã cho báo chí nói ra như vậy, hẳn tội của ông Chung chỉ còn đang cân nhắc nên công bố ở mức nào thôi (nói như một tướng công an về hưu sau khi tòa tuyên vụ ông Son và ông Tuấn).
Dịch giả gửi tới Dân Luận
Năm 1347, trong trận bao vây cửa khẩu Caffa thuộc thành Gene, Djanibeg, một cháu nội của Thành Cát Tư Hãn đã khai mào cuộc chiến tranh vi trùng đầu tiên trong lịch sử khi bắn xác những người bị chết vì dịch hạch qua tường thành, khiến thủy binh Gene phải bỏ chạy qua Marseille Âu châu và Constantinople Cận Đông, làm lan tỏa khắp Âu châu đại dịch hạch thứ hai trong lịch sử loài người. Cũng có nguồn nói rằng đại dịch đó, kéo dài từ năm 1347 đến năm 1352, giết một phần ba dân số Âu châu, bắt nguồn từ những con chuột bị bệnh, đã đi theo hàng hóa qua Con đường tơ lụa, xâm nhập vào châu Âu.
Điều chắc chắn mà các nhà sử học và các nhà dịch tễ học đều đồng ý, là “cái chết đen” (sở dĩ gọi như vậy là vì tay và ngón chân người chết đều tím đen), cũng bắt đầu từ Vũ Hán Hồ Bắc Trung Quốc, tràn lan khắp địa cầu, hệt như phần nhiều những đại dịch, dịch hạch, dịch cúm, dịch covid, từ thời Trung cổ đến bây giờ, gây tai họa cho toàn thế giới. Trung Quốc đã cho thế giới cả thẩy hai đại dịch hạch, bốn đại dịch cúm và hai covid “khởi đầu” (SARS, Covid-19) “Một số lớn những đại dịch virus, influenza và covid, đều xuất phát từ Tàu”, nhà virus học Bruno Lina, nhân viên hội đồng khoa học thuộc Bệnh viện Đại học Lyon, khẳng định như vậy.
Không có Covid-19. Trung Quốc viết lại lịch sử như vậy để làm cho người ta quên là TQ là nguồn gốc một đại dịch đầu tiên đã làm ngưng trệ mọi hoạt động kinh tế toàn cầu. Nhưng nếu bỏ những thời gian mới đây để tìm sâu trong quá khứ dịch tễ của TQ, thì người ta sẽ thấy TQ, bất cứ ở thời đại nào, cũng là nơi chốn phát sinh và truyền bá chánh của mọi bệnh tật. Đúng là cơn đại dịch hạch toàn thế giới đầu tiên dưới thời Hoàng đế Justinien thế kỷ thứ VI, bắt đầu từ Ai Cập, đã làm suy nhược đế quốc Bysantin. Nhưng chính TQ đã đẻ ra, sau đại dịch hạch 2, đại dịch 3 và đại dịch 4 năm 1855 ở Vân Nam. Sau khi truyền tới Hồng Kông năm 1894, đại dịch 4 này lan truyền khắp cả mọi cửa khẩu trên thế giới.
Như đa số những dịch tễ trên thế giới (dịch tả, cúm, đau màng óc), dịch hạch lan truyền từ Đông qua Tây. Dịch hạch được truyền từ những con rận của chuột nó theo những lái buôn thuộc tầng lớp thấp nhất trong một nước Tàu quá đông người, súc vật với người ở lẫn lộn với nhau, khi họ vận chuyển trên những nẻo đường buôn bán.
Trung Quốc cũng là lò phát sinh cho thế giới những đại dịch cúm mà một phần lớn gắn bó với một con vi rút đi từ chim tới heo rồi từ heo tới người. Đại dịch Cúm H2N2 đầu tiên xẩy ra năm 1890 ở Thượng Hải trước khi truyền qua Nga rồi Âu châu. Năm 1957, “cúm Á đông” bắt đầu từ Quí Châu (Tây Nam Tàu), lan truyền dần dần khắp châu Á, rồi tới Úc trước khi tới Bắc bán cầu. Dịch cúm này đã làm chết 3 triệu người trên trái đất. Năm 1968, cúm Hồng Kông cũng bắt đầu từ gà vịt, làm chết 1 triệu người, trong số đó có 30 ngàn người Pháp. Số người chết vì đại dịch đó cũng bắng số người chết vì Covid-19. Nhưng thời đó mọi người đều thờ ơ, chả có ai nhắc đến và không gây hậu quả xấu cho kinh tế thế giới. Bruno Lina, chuyên viên virus Bệnh viện Đại học Lyon cũng nghi ngờ là có thể khi làm những thử nghiệm để chế vaccin chống H1N1, các nhà khoa học TQ đã vô tình làm biến đổi con virus đó thành Covid-19, mặc dầu những người này không thừa nhận mình là cha đẻ của con virus này.