“Tuyên truyền” và dịch sởi (GS Nguyễn Văn Tuấn)

Báo Đời sống và Pháp luật cho biết hôm qua, ngài thủ tướng đã phê bình lãnh đạo Bộ Y tế về việc kiểm soát và quản lí dịch sởi. Ông nói “Nếu thời gian qua chúng ta làm tốt công tác tuyên truyền thì dịch sởi đâu lớn thế này, và cũng đâu xảy ra mất mát lớn đến thế”. Tôi ngán nhất là hai chữ “tuyên truyền”. Tại sao không nói “cung cấp thông tin phòng ngừa bệnh” mà phải nói “tuyên truyền”?

Hóa ra, gần 30 năm sau “Đổi mới”, ngôn ngữ chính trị của VN vẫn còn mang hơi hám thời xưa (ngôn ngữ Maoist và Stalinist). Một trong những chữ còn lưu truyền cho đến nay là “tuyên truyền”, tức là propaganda. Tôi đã từng nói rằng ở các nước văn minh, chỉ cần nói propaganda là người ta rất kinh tởm và thấy rất xấu xa. Chính vì hai chữ “tuyên truyền” mà Chính phủ Úc dứt khoát cắt chương trình phát sóng của đài truyền hình VTV4 từ Việt Nam. 

Tôi nghĩ chỉ “tuyên truyền” thì không thể khống chế dịch được. Phải xuống tận vùng có dịch để hướng dẫn người ta cách phòng ngừa VÀ chích ngừa. Ngồi một chỗ ra “tuyên truyền” là một cách làm rất thụ động và quan quyền chứ không phải y tế.

Về tình hình dịch sởi, bài báo trên website chinhphu.vn (2) có vài thông tin về dịch sởi từ Bộ Y tế (trích): 

“Báo cáo Thủ tướng tại buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết hiện nay dịch sởi đã và đang xảy ra tại 61/63 tỉnh, thành phố. Tính đến ngày 23/4, cả nước ghi nhận 3.569 trường hợp mắc sởi xác định trong số 9.932 trường hợp sốt phát ban dạng sởi. Số trường hợp mắc chủ yếu xảy ra ở khu vực miền Bắc và miền Nam, riêng Hà Nội chiếm 37% số ca mắc được ghi nhận. 

Hầu hết ca mắc sởi là không được tiêm chủng hoặc không rõ tình trạng tiêm chủng vắc xin sởi (86,4%); chỉ có 9,9% ca sởi đã tiêm chủng 1 mũi vắc xin sởi.

Về tử vong, có 25 trường hợp tử vong trực tiếp do sởi trong số 119 trường hợp nặng xin về và tử vong có liên quan đến sởi, chủ yếu vào điều trị tại các bệnh viện tuyến Trung ương (111 trường hợp ở Bệnh viện Nhi Trung ương (93,2%); 6 trường hợp ở Bệnh viện Bạch Mai; 1 trường hợp ở Bệnh viện Nhiệt đới; 1 trường hợp điều trị và tử vong tại nhà ở Yên Bái không được chẩn đoán huyết thanh).”

Tôi đọc đoạn trên về tử vong vài lần mà vẫn không biết tổng số tử vong là bao nhiêu. Nếu đọc “25 … trong số 119 trường hợp nặng xin về”, thì tổng số tử vong là 119 ca. Như vậy tất cả đều chết ở nhà? Thế thì tại sao hôm trước có thông tin là 25 ca chết ở bệnh viện? Câu văn dài quá và cấu trúc lũn cũn làm cho người đọc rất khó hiểu. 

Làm sao có thể xác định được 25 ca tử vong là trực tiếp do sởi nhỉ? Chẳng lẽ CHỈ sởi làm cho trẻ em chết? Tôi nghĩ báo cáo cho thủ tướng thì có thể nói thế được, chứ báo cáo cho giới chuyên môn thì nên cẩn thận phân định nguyên nhân tử vong (gần như không thể!) 

                                                                

NGUYỄN VĂN TUẤN   QUÊ CHOA

Chú thích:

(1) http://www.doisongphapluat.com/xa-hoi/thu-tuong-neu-lam-tot-tuyen-truyen-thi-dich-soi-dau-lon-the-a30487.html#.U1mTG-aSwke

(2) http://baodientu.chinhphu.vn/Tin-noi-bat/Thu-tuong-chi-dao-Dap-tat-dich-soi-cang-som-cang-tot/197915.vgp

(Bài viết của tác giả kim thuan Trinh)