Hoa phố

Ngay sau 1975, có một loạt sách về Miền Nam xuất bản. Tôi nhớ có đọc cuốn bút ký ghi chép nóng hổi của các nhà văn quân đội, trong đó có một bài chê miền Nam cái gì cũng giả, tức là bằng nhựa, thấy lạ lắm. Nào là hoa nhựa, chiếu nhựa, quần áo nilon, đến quả chuối cúng cũng bằng nhựa, thậm chí gạo cũng nhựa luôn. Vài chục năm sau, té ra cái món ấy nó trở thành quá bình thường. Đến cả gạo nhựa, tưởng là nói chơi chơi cho sướng mồm vậy, té ra, thi thoảng chõ này chỗ kia cũng vẫn rộ lên, gạo nhựa, mực khô nhựa, thậm chí trứng nhựa...

Hoa này nhiều người bảo giống cái... lồng gà, người bảo cái nơm...

Tôi là người rất ghét hoa nhựa. Hoặc chơi hoa thật, hoặc là thôi. Nhưng té ra lại có nhiều người xài nó. Bởi nó tiện, chưa nói chuyện rẻ bởi mua một lần dùng cả mấy năm, mà cái chính là nó tiện. Nên nhiều nhà chơi, nhiều cơ quan công sở chơi. Nhưng, người kỹ, người tinh tế, thì vẫn chơi hoa thật, có khi chỉ là mấy cọng hoa dại thậm chí là cỏ, thả vào cái bình gốm, nó vẫn là... hoa hơn.

Sau này phát triển, hoa điện phát triển. Là các bóng điện tí xíu kết thành chùm, người ta mua về kết xung quanh các cây hoa, khiến cho cây mai hay đào ngày tết chẳng hạn, cứ lập lòe lẫn lộn hoa thật hoa giả trông rất buồn cười. Mốt này ở nông thôn người ta hay chơi. Có thể là tại dân thành phố suốt ngày xài điện rồi, chả thèm nữa, chỉ thích quay lại với tự nhiên.

 

Loại hoa này bị một số người bảo nó giống... xi líp phụ nữ...

Nhưng té ra không phải thế. Vào các nhà thành phố dịp tết mà xem, phải đến 70 phần trăm nhà mua các loại bóng đèn xanh đỏ tím vàng như thế quấn vào chậu hoa, quấn thêm vài chỗ trông trống mà mình thích. Thì làm gì nhau, nhà tôi tôi thích tôi làm gì thì làm. Với lại, 80 phần trăm người phố là vừa từ nông thôn lên, mang nông thôn lên áp đặt phố là một phần của tính cách dân ta mà.

Thì đã bảo, góc nhà của anh, anh muốn làm gì thì làm, miễn đừng ảnh hưởng hàng xóm. Cái thú ngắm xanh đỏ tím vàng nó có trong mỗi con người từ thuở trong nôi kia. Trên chiếc nôi là những màu sắc sặc sỡ dỗ trẻ dù nó mới mấy tháng tuổi. Lớn lên tí thì con tò he đưa chúng vào thế giới viển vông mơ mộng. Mấy ông mấy bà hơt gơ hót boi giờ hơn người tí là cũng bởi họ hai lai các kiểu, các ông bà khác người cũng thế, đã quần xanh thì áo đỏ, đã mũ vàng thì giày lá sen vân vân, cứ là nổi bần bật trên đường...

Gần tết, phố phường chúng ta cũng đang... điện hóa. Đi đâu cũng thấy chăng đèn kết hoa, thấy rạo rực nhộn nhạo lắm, thấy tết thúc sau lưng rồi...

Nhưng bình tâm nghĩ lại, hình như có cái gì đấy cứ gơn gợn.

Phố phường giờ cao áp sáng trưng ban đêm, nhưng vẫn chăng đèn ngang đường với đủ thứ màu khiến cho cả quãng phố ấy tối sầm lại. Thêm nữa là nó đơn điệu. Cứ năm mười mét lại một kiểu hoa ấy lặp lại. Đủ loại hoa nhưng cứ lặp lại. Có loại giăng ngang đường, có loại treo trên cột điện, có loại đặt dưới đất. Nói thật rất rối mắt, nói thật nó rất... quê.

Nhìn ban đêm đã quê rồi, ban ngày mới thảm hại nữa. Những dây đèn, cây đèn, chụp đèn các loại xanh xanh đỏ đỏ ban đêm nhìn đã thấy nó thế nào ấy rồi, như bội thực ấy. Nhưng phải ban ngày mới kinh. Nó như một cô gái già, lợi dụng son phấn, lợi dụng nhấp nhóa tí xanh đỏ đèn ban đêm đánh lừa thị giác, giờ giữa ban ngày ban mặt, phơi tơ hơ ra, rất là phản cảm, nếu đêm qua không đi qua đấy, không thấy nó từng nhấp nháy xanh đỏ, sáng ra thấy lù lù một đống, chắc chắn nhiều người không biết nó là cái gì?

Thực ra chuyện trang trí phố phường bằng ánh sáng không có gì là sai, thậm chí còn rất là đẹp, là sang, là tiên tiến. Paris chả được mệnh danh là kinh đô ánh sáng là gì. Nhưng nó phải là nghệ thuật, có sự tham gia của các chuyên gia thẩm mỹ, các họa sĩ, nghệ sĩ nhiếp ảnh, các nhà khoa học, và cả bác sĩ thị giác nữa, để ánh sáng trở thành nghệ thuật. Còn của chúng ta giờ, giống như sau khi được duyệt, bèn giao hết cho anh em công nhân điện làm, leo trèo giăng mắc... theo ý mình, miễn sao nó cứ... xanh đỏ tím vàng lên là được, nó cứ rối mắt lên là được.

Nói cho công bằng, nếu chỉ cần sự chú ý, thì cách trang trí phố phường của ta đã đạt được điều ấy, còn nó có phải là cái đẹp không, là nghệ thuật không, có khi còn phải bàn.

Mà bàn một hồi, rồi lại phải gỡ bỏ, như “hoa rau muống” ờ Hà Nội, và mới đây là rồng Hải Phòng... 

 

Hoa phố, làm đẹp cho phố, nhưng làm xong rồi phố có đẹp không lại là chuyện khác.

Hoa trên phố Pleiku

Ngay khi vừa viết xong bài này, chuẩn bị mail thì tin trên các báo cho biết: Thành phố Hồ Chí Minh, sáng nay, 16/1, một đoạn hoa điện trên đường bị cháy, dân tình được một phen hoảng loạn…

(Bài viết của tác giả Văn Công Hùng)